Erlebnisse auf dieser Seite
Töven op den Brögam!
Töven op den Brögam!
vun Ingeborg Eva Witt (Johrgang 1919)
De furchtboren Luftangriffe liggt nu twee Doog achter uns. Hüüt an 30. Julimoond 1943 schull hier bi mien Öllern in Hamborg de Hochtiet sien. De Gedanken, wo weren de utswärtigen Hochtietsgäst, möök uns twors grote, wo weer Albert, mien Brögam? Harr he vun de Angriffe op Hamborg hört? Dat geev keen Verbinnen, keen Klöterkassen, keen Post, ganz to swiegen vun een Telegramm-Öbermitteln.
Dat weer mol wedder een hitten Sommerdag. De Ruuch vun Verbranntem leeg in de Luft. Rußflocken, Stoff un Holtkohle wirbeln bi jeedeen Windstoß dörch de Luft. All’ns weer vull Ruß, schietig, smeerig. Un ik sölvst dreckig, dörchsweet, ümmer noch de glieken Soken an Lief siet fief Doog. Keen Chanc to’n Waschen. Dat beten Woter, wat wi in Ammer vun Dovenhof hoolt harrn, wöör sporsom to’n Drinken nohmen.
Düsse Doog weern nicht lebennig. Wi leven in en Oort Schock, weren gliekgültig - mechonisch villicht. Mien Öllern un ik, de Noverslüüd harrn un Bekannte, de vörbi kemen, all stünn oder seten op de Stroot vör de kaputten oder tweien Hüüs. Ümmer de glieke Snack: Wo sünd uns Verwandten in den annern Stadtdele? Leben se, sünd se rett? Wat ward nu ut de Hochtiet? Un denn in Achterkopp de Gedanke, wat ward in düsse Nacht passeern? De Angst wöör ümmer grötter, je mehr dat op den Obend togüng.
Mien Öllern drängen mi, dat ik wedder no Lünborg trüch gohn schull. Se seggen kloor un unerbittlich, wenn se bi’n nächsten Bombenangriff üm’t Leven komen, schull ik wenigstens ut de Gefohr sien un mi üm mien jüngere Süster kümmern, de in Sleswig-Holsteen in Arbeitsdenst weer. Se drängen mi so dull, nee - se befohlen mi regelrecht, Hamborg to verloten. Ik gehorchte schließlich und möök mi op den Padd.
Töög föhrn nich. De Hauptbohnhoff weer öberfüllt mit Hamborger, de ehr Stuven verloorn harrn un außerhalb Hamborg to Verwandten wulln. Se töven gedüllig mit de wenigen retten Habseligkeiten op den Bohnstiegen, Treppen un in de Wannelhall, ob un wann doch eenmol een Tog fohren wöör. Dat weer en enzig Chaos.
Ik entschloss mi, to Foot no Harborg to lopen. Vun dor schulln noch Töög fohrn. Ik lööp, so goot dat güng, dörch de zerbomten Stroten vun Hammerbrook un Rothenburgsort, denn öber de Elvbrüch in Richt Harborg. Düssen Footmarsch war ik nie nich vergeten. Ik heff de glömigen Koksbargen in de Trümmern sehn, wo vörher de Kohlenhöker weren, de rökernden Steenhupen de zerstörten Hüüs un noch nich afholten doden Minschen. Se legen to’n Deel tohoopschrumpft an Weg. Dat weer gräsig antosehn. Mi wöör ganz slecht bi den Anblick.
In Harborg weer kuum wat vun de Luftangriffe to marken, dor weer ok de Bohnhoff noch in Bedriev. Ik kreeg irgendwann enen Tog. No Fohrploon föhr sowieso nix mehr. De Tog föhr in Richt Süden un schull ok in Lünborg hooln.
Dor dä sik för mi ene ne’e, fast hele Welt op. De Kontrast twüschen Hamborg un Lünborg weer nich to glöven. In Lünborg een strohlend hitten Sommerdag, reine Minschen un reine Stroten. As ik in dat Huus keem, in dat ik as Ünnermieterin Twee Stuven harr un as eerstes mi een Bad wünsch, dor kunn ik dat kuum foten. Hier geev dat een herrlich witte Boodstuuv, warmes un koles Woter, keen Stoff un keen Mörteldreck. So dicht an de fast zerstörten Hamborg un liekers so heil un rein un sauber weer all’ns.
Doch nu begünn de Ungewissheit: wat ward, wo is Albert? Weet he, dat ik in Lünborg bün? He weer doch no Hamborg in Urlaub komen, dor weer de Hochtiet inploont. Dat weern slimme Doog in Lünborg. Ik weer för de Heirot in Urlaub, harr keen Deenst. Dat schull jo een Hochtietsreis warrn. Un nu düt Töven – op dat wat ward?
De Doog iohn Arbeit totobringen, weer gräsig. Ik nehm dankbor de Opfordern vun mien Vermietersch an, bi’t Inkoken de Beern ut den Goorn to hölpen. Ik woog mi jo nich ut’n Huus. Tööv jümmers nur op den Anroop. So vergüng dree lange Doog. Nu weer al de 3. Augustmoond. Dor weer een vun de ganz besünneren Luftangreep op Lünborg. Wi seten in Keller vun de Villa vun mien Vermietersch. Dat Getöse vun de Flak - de Flugafwehrkanonen - störn mi no de Beleevnisse in Hamborg öberhaupt nich mehr. Dat keem en swores Gewidder öber Lünborg un de Dunner un dat Geschützdröhnen vermischen sik. Ik föhl mi in düssen Keller ober sekerer as in den engen Luftschutzkeller bi de Öllern in Hamborg. Dor höör ik mien Vermietersch, Fru H., boben in Eerdgeschoss dat Telefon pingeln. Se wull roplopen, ober ik beed se, dat se in Keller blifft. Dat weern al enige Bomben fulln, un in uns Keller harr dat al bannig wackelt. Ik wull nich, dat se sik in Gefohr begeev, wiel ik jo jümmers noch op den enen Anroop tööv. Ober Fru H. wull doch gohn, denn dat harr ok ehr Mann sien kunnt. Se güng denn doch hooch to’n Telefon un keem in den Keller trüch mit de Mitdelen: „Fräulein Nettelmann, Ihr Verlobter war am Telefon. Er ist am Lüneburger Bahnhof und wird nach der Entwarnung hierher kommen!“
Sünst weer mi de Entwarnen ümmer egol, ik verslööp se meist. Nu kunn ik de Tiet ober kuum aftöven. Woher wüss Albert denn, dat ik in Lünborg weer? Dat weer jo nu ok unwichtig. Dat weer een kuum to beschriebenen Ogenblick - uns Weddersehn no fast twee Johrn Trennen!
Wi dree fiern bi een Buddel Sekt, de egentlich för de Hochtiet organiseert weer, düt glückliche Weddersehn.
Aus Wikipedia:
„...Hamburg wurde in der Nacht zum 25. Juli 1943 und am Nachmittag des gleichen Tages, ferner in den Nächten vom 27. zum 28. Juli 1943, vom 29. zum 30. Juli 1943, sowie vom 2. zum 3. August 1943 jeweils mehrere Stunden von insgesamt etwa 2.500 bis 2.700 Flugzeugen angegriffen.“
